Szczęśliwy kurs gramatyki

Myślę, że każda/każdy z nas na swojej edukacyjnej drodze spotkał nauczycieli, którzy z tych czy innych względów zapadli w pamięć. Z powodu nawyków, powiedzonek, stylu ubierania się czy (co najważniejsze) sposobu przekazywania wiedzy. Przypomina mi się wielu barwnych nauczycieli z podstawówki i poważnych profesorów z liceum, a na tym etapie nauki trafiłam na naprawdę dobrych pedagogów. Wymagających, ale posiadających wiedzę i potrafiących ją przekazać. Wśród nich ten jeden - mistrz, który miał wpływ na wybór mojej drogi życiowej.

Na całej ścieżce edukacyjnej, od podstawówki po maturę, nie miałam szczęścia do polonistów. Może m. in. z tego powodu język polski nigdy nie należał do moich ulubionych przedmiotów (zaraz po w-fie), co może wydawać się dziwne ze względu na moje humanistyczne wykształcenie. Ja po prostu nie lubiłam pisać. Każde wypracowanie (szczególnie to w ramach lekcji) było dla mnie dość stresogennym doświadczeniem. Za to od najmłodszych lat fascynował mnie język polski. Zasady, reguły, wyjątki. Moją ulubioną domową zabawą było pisanie dyktand. Nigdy nie miałam specjalnych problemów z ortografią, przychodziła mi intuicyjnie. Gorzej było z gramatyką. Części mowy ogarniałam. Gorzej ze składnią. Zdania złożone podrzędnie, współrzędnie - wiem, że coś takiego istnieje, ale żaden z polonistów nie chciał/nie potrafił/nie miał potrzeby dogłebnego przekazania wiedzy z tej dziedziny.

Aż w ostatniej klasie podstawówki trafiłam na konkurs z języka polskiego. Nie z potrzeby. Z konieczności. Zgodnie z zasadą: nauczycielowi się nie odmawia. Miało to jednak swoje pozytywne strony. Nie, nie… olimpiady nie wygrałam. Za to na czas przygotowań trafiłam na polonistkę, która pokazała mi, że ta cała gramatyka nie jest tak straszna, jak się wydawało. NIestety te kilka tygodni to było za mało, żeby zgłębić temat. Dobrze, że na dalszej szkolnej drodze nikt jej również nie wymagał. Dodam jeszcze, że wspomniana polonistka poza tym, że miała wiedzę, była dość barwną (dosłownie) postacią. Niczym piękny motyl przemierzała szkolne korytarze w kolorowych, zwiewnych ubraniach. Wyróżniała się w rzeczywistości przełomu lat 80 i 90.

Skąd ten przydługi (zdecydowanie :) wstęp? Wspomnienia przywołała Joanna Krzyżanek swoją książką Księga gramatyki Lamelli Szczęśliwej Wydawnictwa Święty Wojciech. Nie jest to lektura dla dwuletniego Tygrysa, ale za sprawą swojej zawartości trafiła na górną półkę, do książek z zakładką “na zaś”.

Księga to najlepsze określenie i to nie tylko ze względu na fizyczne cechy tej pozycji (format zbliżony do A4 i 152 strony), ale przede wszystkim na sporą dawkę wiedzy i to z różnych obszarów, a nie tylko tytułowej gramatyki. Wiedzy podanej w bardzo przystępny sposób, a wszystko za sprawą tytułowej Lamelii Szczęśliwej - emerytowanej nauczycielki języka polskiego. Nie sztuką jest bowiem ogromny zasób informacji. Sztuką jest, żeby te informacje w odpowiedni sposób przekazać dzieciom. Zainteresować, zaciekawić, czasem rozbawić i wreszcie zachęcić do dalszego zgłębiania tematu. A Lamelia Szczęśliwa ten szczególny dar posiadła.

Samo nazwisko nauczycielki oddaje jej stan ducha. Lamelia, podobnie jak pozostali członkowie jej rodziny, należy do osób szczęśliwych i z racji tego nie używa zegarka. Można odnieść wrażenie, że takie samopoczucie osiąga jedynie w swoim własnym towarzystwie, co sprawia, że nie od razu zapałamy do niej sympatią. Lamelia należy jednak do osób, które zyskują przy każdym kolejnym spotkaniu, przy każdej kolejnej stronie. Co więcej z każdym następnym zdaniem znalazłam wiele stycznych z nauczycielką. Jednym słowem:  Lamelia wie co dobre. Sękacz, szpinak, szczawiowa i książki. Przy tym jest właścicielką pokaźnej kolekcji rzeczy wszelakich (m.in. myszy na kluczyki), a jej współlokatorami są: kornik melancholik, stara pchła, myszka miłośniczka seriali i szpak.  Taka to menażeria. Mimo, że osiągnęła już wiek emerytalny, ma w sobie wiele z dziecka. Może dlatego tak dobrze rozumie młodsze pokolenie.

Pewnego dnia do drzwi Lamelii puka dwoje dzieci - Gabrysia i Kajtek, którym grozi brak zaliczenia z gramatyki, a tym samym wizja spędzenia ferii w domu, a nie w górach. Są więc bardzo zdeterminowani. Do tego stopnia, że szukają pomocy u ekscentrycznej nauczycielki i godzą się na zamieszkanie z Lamelią i zgłębianie gramatyki przez kolejnych 27 dni. Po tych kilku tygodniach takie pojęcia, jak rodzaje, tryby, strony nie będą dla nich wiedzą tajemną. Co więcej zyskają tytuł mistrzów gramatyki. I nic dziwnego, bo Lamelia wyłożyła im wszystko w sposób zaskakujący, zupełnie inny, niż większość z nas pamięta ze szkoły.

Każdego dnia punktem wyjścia było opowiadanie wprowadzające kolejne części mowy i ich formy gramatyczne. Historie zabawne, pouczające, nawiązujące do literatury dziecięcej (Kopciuszek, Król Lew, Sójka), zawierające elementy baśni i fantastyki, a przy tym niosące sporą dawkę informacji nie tylko z języka polskiego. Informacji, do których sięga już i Tygrys, np. utrwalając części ciała na ilustracji z Leosiem Łokietkiem czy ćwicząc zaimki (bez świadomości, że są to właśnie zaimki) z myszką Franciszką i kotem Bonawenturą.

Skoro Księga dotyczy gramatyki, nie mogło zabraknąć zanotowania najważniejszych informacji na tablicy i w zeszytach, a raczej w zeszycie Gabrysi, bo Kajtkowy kajecik gdzieś się zawieruszył.

Wreszcie świetnym sposobem na utrwalenie zdobytej wiedzy okazały się zabawy/zajęcia/robótki ręczne angażujące wszystkie zmysły dzieci. To propozycje, które z powodzeniem możemy skopiować w naszym domowym zaciszu, może poza gotowaniem spodni w naparze herbacianym. Choć kto wie? Może uzyskałyby całkiem piękną barwę. Ale wspólne konstruowanie robota czy pajęczyny z włóczki może być świetną zabawą.

Dla mnie Lamelia jest przykładem opiekuna (prawie) idealnego. Poświęcającego uwagę w 100 % swoim podopiecznym. Dbającego o kreatywne spędzenie czasu. W domu i na świeżym powietrzu. Przy materiałach plastycznych i w kuchni. Opiekuna znajdującego czas na wspólną naukę, zabawę i pracę. Choć z bieganiem boso po śniegu nieco się zagalopowała. Jedno mnie jeszcze zastanawia, jak udało się zachęcić dwoje dzieci, które na aniołki nie wyglądają, do szeptania przez godzinę?

Pisząc o Lamelii, trzeba koniecznie wspomnieć o autorze jej wizerunku. Lamelię, jak i inne postaci wykreował Panu Zenon Wiewiurka. Na pierwszy rzut oka bohaterowie Księgi mogą wydawać się nieco przejaskrawieni, może nawet karykaturalni, ale właśnie to sprawia, że wzbudzają sympatię. Zabawne ilustracje doskonale uzupełniają tekst. Przyciągają uwagę nawet naszego dwulatka.

Księga gramatyki Lamelii Szczęśliwej jest świetną propozycją dla dzieci zaczynających naukę na II poziomie szkoły podstawowej. Chociaż dorosłym również będzie się podobać. Ja spędziłam z nią zwolnienie chorobowe. I mimo, że edukację formalną zakończyłam wiele lat temu i tę część gramatyki mam opanowaną, Lamelia zachęciła mnie do kolejnych spotkań. Podejrzewam, że zanim Tygrys podrośnie, na dobre zagości w naszym domu.

Księga gramatyki Lamelii Szczęśliwej

tekst: Joanna Krzyżanek

ilustracje: Zenon Wiewiurka

format: 210 x 270 mm

stron: 152

Wydawnictwo Świętego Wojciecha